Rutte kan de feiten niet meer weglachen
author avatar
Door LEON DE WINTER
2 uur geleden in COLUMNS
Op 28 januari jl. vroeg Thierry Baudet in de Tweede Kamer om een spoeddebat over het naderende virus, maar de meerderheid van de Kamer weigerde dat. Een dag later kwam Baudet erop terug en wees hij op het urgente karakter van zo’n debat vanwege het explosieve karakter van de ziekte. Opnieuw werd hem een debat geweigerd.
Achteraf gezien was een debat op z’n plaats geweest; het had kunnen bijdragen aan het urgente besef dat een gezondheidscrisis zich over de wereld aan het verspreiden was. Baudet krijgt hiervoor nog steeds geen applaus, want hij is Baudet, dus een fascist, en daarom heeft hij geen recht op respect.
Op die 28ste januari, dus op zelfde dag waarop Baudet voor de eerste keer om een spoeddebat vroeg, antwoordde een woordvoerder van het RIVM op een online-vraag: „De ziekte lijkt, met wat er nu bekend is, niet heel besmettelijk. De ziekte lijkt ook niet makkelijk van mens op mens overdraagbaar.”
Het was niet de enige keer dat het RIVM, waarin de deskundigen zitting hebben die het kabinet adviseren, een totale ontkenning van de feiten uitdroeg. Elsevier Weekblad heeft uitspraken van het RIVM op een rijtje gezet, en je wordt er verdrietig van. Op 14 februari meldde het RIVM nog: „Aura Timen, hoofd Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding, legt uit waarom we ons geen zorgen hoeven te maken over het COVID-19.”
Afgelopen maandag sprak Mark Rutte het volk toe, en deed hij wat al weken eerder gedaan had moeten worden: ons de ernst van de situatie uitleggen. Wanneer dit alles achter de rug is, is het nodig om tot de bodem uit te zoeken wat het RIVM wist, en wanneer het dat wist.
Daar hebben we nu niets aan. Rutte kan de feiten niet meer weglachen en gedraagt zich momenteel, gelukkig, als een degelijke woordvoerder. Maar is hij een leider die ons met de juiste strategie vergezelt terwijl we noodgedwongen op het einde van deze nachtmerrie wachten? Hij laat zich adviseren door deskundigen die stellen dat „indamming”, waarmee het virus enigszins op z’n beloop wordt gelaten, de juiste aanpak is, maar er zijn andere deskundigen die stellen dat dat tienduizenden levens gaat kosten.
Om enige duidelijkheid te krijgen belde ik met prof. Jaap Goudsmit, een van de top-epidemiologen in de wereld, hoogleraar in Harvard, bekend van zijn werk ter bestrijding van onder meer Sars en HIV.
Breed bevolkingsonderzoek
Jaap Goudsmit is een hartelijke man die gul zijn kennis deelt. Hij legde me uit dat per direct een breed bevolkingsonderzoek nodig is; bij minimaal honderdduizend mensen, liever een miljoen, moet worden vastgesteld of ze besmet zijn, of ze besmet zijn geweest en hersteld zijn, hoeveel serieuze ziektegevallen zijn opgetreden, en hoe de verschillende leeftijdsgroepen op de besmetting reageren.
Daarvoor zijn enorme aantallen test-kits nodig, en als die er niet zijn moeten ze, ongeacht de kosten, met de grootste urgentie door de industrie worden gemaakt. Regionale GGD-laboratoria kunnen de monsters analyseren, en vervolgens kunnen de data door deskundigen als Jaap Goudsmit worden geïnterpreteerd. Zo lang we niet precies weten, zo begreep ik van prof. Goudsmit, hoe ver de besmetting om zich heen heeft gegrepen, bij name bij kinderen en jonge volwassenen, kunnen we geen goede maatregelen nemen omdat we de harde cijfers van de leeftijdsgroepen niet kennen.
Wat in ieder geval wel kan, is de isolatie van ouderen en kwetsbare groepen - maar eigenlijk begint de risicoleeftijd bij vijfenvijftig, zo vertelde Goudsmit me. De kans op luchtweginfecties neemt toe bij het ouder-worden, en Covid-19 is een luchtweginfectie. Dus moeten de kwetsbare groepen strikt op afstand gehouden worden van de groepen die minder hevig op het virus reageren maar door wie zij wel besmet kunnen worden.
Niet geschikt als crisismanager
Het is kalmerend om naar iemand te luisteren die met overtuiging en op basis van kennis en ervaring zakelijk uiteenzet wat er nodig is. Dat is leiderschap - ik ervaar dat helaas niet bij Bruno Bruins of bij RIVM-baas Jaap van Dissel, die geen van beiden geschikt lijken te zijn als crisismanager op te treden. Het is afwachten of premier Rutte zo’n manager is; zijn tv-optreden biedt hoop, maar is het niet beter een man als Jaap Goudsmit als crisismanager aan te stellen?
En ondertussen... ondertussen laten mensen zich van hun beste en hun slechtste kant zien, zoals altijd wanneer er aan het normale een einde is gekomen. Wat het normale is, weten we nu nog helderder dan enkele weken geleden. Mijn zus heeft een chocolaterieënwinkel in Doorn. Ze appte me gisteren: „Hoe vertederend, mensen uit Doorn komen bij Ed (haar man) in de winkel iets kopen om hem een hart onder de riem te steken als steun voor de kleine ondernemer in deze moeilijke tijd.”
Dat is ontroerend, zoals de rituelen van solidariteit in de mediterrane landen, zoals de mailtjes van buurtgroepen die vragen wie er hulp nodig heeft. Net als politiek zijn uiteindelijk ook wat we solidariteit en barmhartigheid noemen pas navoelbaar wanneer ze lokaal worden beleden. De „Grote Woorden” zijn terug van weggeweest - het was een illusie dat ze verdwenen waren.
Ik had al eerder gezegd; Beschamend dat we niet meer meten c.q. daarvoor onvoldoende capaciteit hebben.
Meten is weten
Het is momenteel een grote gok qua aantallen.
As je dan groepsimmuniteit wil vaststellen en 60-80 % besmettingsgraad, hoe meet je dat dan?
het zal, ik was het zat binnen vanmiddag en heb een heerlijk rondje van een uur met de Corvette gemaakt. Toch beetje gebruik maken van de huidige benzineprijs...
