De hartverscheurende toespraak van Greta Thunberg voor de VN was voor mij de druppel die de emmer deed overlopen.
Vanaf het eerste moment dat zij in het nieuws was, was voor mij duidelijk hoe dit meisje lijdt. Haar angst is oprecht en haar woede begrijpelijk.
Wat absoluut niet begrijpelijk is, dat is het misbruik dat van haar wordt gemaakt.
Greta lijdt aan het syndroom van Asperger. Namen en etiketten van allerlei aandoeningen veranderen regelmatig, maar dit is de term die haar familie zelf gebruikt, dus in dit artikel zal ik deze benaming gebruiken.
Syndroom van Asperger
Het syndroom van Asperger is een vorm van autisme waarbij sprake is van een normale intelligentie, maar waarbij toch een hoop factoren meespelen die het dagelijks leven kunnen compliceren.
Denk bijvoorbeeld aan:
Moeite met het aanvoelen van sociale conventies
Overgevoeligheid voor prikkels
Moeite met het ordenen van informatie
Voor iemand met Asperger is de wereld anders.
Voor elk mens is er natuurlijk verschil – ook binnen deze groep – maar grof gezegd zou je kunnen stellen dat deze mensen geen grip op de wereld kunnen krijgen. Er lijkt geen verband tussen zaken te zijn, er gebeuren voortdurend onverwachte dingen, en ze leven in een chaos die verlammend en beangstigend kan zijn.
Andere mensen lijken wel te snappen hoe de wereld werkt, en degene met Asperger voelt zich dom en onhandig. Hoe kan het dat al die anderen allerlei ongeschreven regels zomaar kennen en toepassen? Hoe weten zij de weg in de wereld?
Als iedereen de weg weet, en jij niet, levert dat een hoop eenzaamheid, angst en onzekerheid op.
Hoe lossen deze mensen dit op?
Ze zijn niet dom, dus voor velen is de logische weg om het rationeel aan te pakken. Probeer structuren te ontdekken, probeer de wereld in te delen, onder controle te krijgen.
Dat kan uitlopen op dwanghandelingen en bijgeloof.
Is iets goed gegaan? Dan moet het voortaan altijd op die manier, want ergens daarin verborgen zat de reden waarom het goed ging. Dus voortaan precies zeven stappen zetten voordat ik dit doe, mijn rechterhand samenknijpen voordat ik dat zeg, dit shirt aantrekken als ik daarheen ga.
Een andere manier om zekerheid te krijgen is kennis verwerven.
Als je nu maar weet hoe alles in elkaar zit, dan ga je het misschien begrijpen, dan wordt de chaos misschien overzichtelijk.
Zoals gezegd, mensen met Asperger zijn niet dom en als ze zich op een bepaald terrein richten om daar kennis over te verwerven, kunnen ze verbazingwekkend effectief zijn.
Kinderen met Asperger die zich obsessief op een onderwerp storten, kunnen zoveel te weten komen dat buitenstaanders er met ontzag naar kijken. Een wonderkind!
Voor de wonderkinderen zelf is het minder leuk, al voorziet de specialisatie wel in een behoefte.
Het gebied waar het kind specialist in is geworden, wordt een veilig toevluchtsoord. Een plek waar alles onder controle is en alle puzzelstukjes in elkaar passen. Bijkomend voordeel: zo’n specialisatie wordt vaak gewaardeerd. Je bent ineens niet raar meer, maar bijzonder. Ineens ben jij niet meer de onzekere die de weg niet weet: anderen zijn onzeker en kijken zelfs tegen je op.
Is dit een probleem?
Dat hangt ervan af.
De specialisatie kan helpen om rust en zelfvertrouwen te geven zodat de rest van het leven wat beter te verwerken is. Het kan een uitvalsbasis worden van waaruit andere gebieden verkend kunnen worden. Als een kind zich goed ontwikkelt en langzamerhand grip krijgt op de wereld, zal de specialisatie minder een obsessie worden en meer een hobby.
Natuurlijk zullen er altijd zwakke plekken blijven, maar een volwassene met Asperger kan een harmonieus mens zijn met bijzondere interesses en talenten.
Maar het kan ook anders gaan.
De basis van zo’n specialisatie is onzekerheid. Iets in deze wereld moet onder controle zijn, ergens moet overzicht zijn te midden van alle chaos. Hoe banger het kind is, hoe fanatieker het zich op de specialisatie zal storten.
Waar ligt de grens tussen een specialisatie en een obsessie?
Die ligt ergens waar de angst zo allesbepalend wordt dat de obsessie de hele wereld wordt. Ergens waar het kind gevangen raakt in starheid en dwangmatigheid. Ergens waar alles in zal storten als de obsessie niet gevolgd wordt.
Terug naar Greta.
Het doel heiligt de middelen
Klimaatverandering is al jaren een hot topic in de media. Ons voortbestaan als mensheid hangt nu eenmaal af van de leefbaarheid van onze planeet, dus de gedachte dat ons klimaat op hol zou slaan, is beangstigend. Wie kan onverschillig blijven bij een mogelijke ondergang van de wereld? Aandacht is verzekerd en de media maken dankbaar gebruik van deze afzetmarkt.
Voeg daaraan toe dat klimaatverandering enorm complex is en dat allerlei groeperingen theorieën kunnen uitvergroten om hun eigen belangen te promoten. Een eindeloze vete is het gevolg.
In die vete is Greta verstrikt geraakt.
Stel u voor: een angstig kind met een neiging tot obsessief gedrag hoort het verhaal dat de aarde ten onder zal gaan als we niet nu ons gedrag veranderen.
Heel internet staat vol met gegevens, en als je eenmaal in een bepaalde filterbubbel zit, leveren de zoekmachines steeds meer bronnen die dezelfde kant uitgaan, zeker bij een onderwerp als dit. Meningen over klimaatverandering zijn allang niet meer allemaal even gewenst. Er is al jaren een sterke lobby gaande om het risico op klimaatverandering uit te vergroten en voorzichtiger geluiden weg te zetten als ‘klimaatontkenning’.
Het was vermoedelijk onontkoombaar dat Greta de fuik van de doempredikers in zwom.
Voor haar geen hoopvolle verhalen over oplossingen; voor haar een stortvloed aan gelijkluidende artikelen en nieuwsberichten die eendrachtig verkondigden dat de aarde afstevent op een catastrofe. Het zijn de verhalen waarmee activisten proberen draagvlak te krijgen voor veranderingen. Verhalen die ook gepromoot worden door gezaghebbende instituten als het KNMI en de NOS.
Is het een wonder dat Greta bezweek onder de druk?
Haar obsessie was geen veilige plek waarin de wereld ordelijk en overzichtelijk werd, haar obsessie werd een nachtmerrie waaraan ze niet meer kon ontsnappen.
Ze kwam thuis te zitten met een eetstoornis en weigerde nog te praten.
Dat was het moment dat ze geholpen had moeten worden, dat mensen haar voorzichtig los hadden moeten weken uit haar obsessie, dat haar geleidelijk andere informatie gevoed had moeten worden.
Dat gebeurde niet.
Misschien paste het niet in de politieke overtuiging van haar ouders, misschien was er wel niemand in haar omgeving die zag hoe gevaarlijk het was om haar obsessie te bevestigen. In elk geval werd ze er alleen maar in versterkt.
Haar ouders pasten hun leefwijze aan om te voldoen aan de klimaateisen van hun dochter. Haar moeder gaf haar internationale operacarrière op en zocht een baan dichtbij huis. Het gezin schafte een elektrische auto aan en stopte met vliegreizen. Huize Thunberg werd klimaatneutraal.
Maar wat heeft één gezin voor invloed op de hele wereld? Natuurlijk was het niet genoeg. En dus ging Greta actie voeren.
Helaas voor haar was ze succesvol.
Was het een vooropgezet plan van haar ouders of raakten zij geleidelijk beneveld door het succes van hun dochter? En op welk moment zagen activisten het potentieel van deze kinderlijk ogende tiener?
Het maakt weinig uit of hier een uitgekiende campagne aan ten grondslag lag, of dat Greta toevallig ‘op het juiste moment op de juiste plaats’ was. Ze werd op podia gezet en mocht wereldleiders toespreken. Haar toespraken werden wereldwijd uitgezonden en binnen de kortste keren had ze een grote schare volgelingen.
De klimaatactivisten hadden hun profetes gevonden.
Als ik de rol van haar ouders bespreek, moet ik mezelf beheersen om beschaafd te blijven.
Vanaf het moment dat Greta bekend werd, was het duidelijk voor iedereen die iets van haar aandoening af weet dat dit meisje absoluut niet geholpen was met deze ‘carrière’. Het kan bijna niet anders of deskundigen hebben contact gezocht met de ouders en gewaarschuwd voor de geestelijke gezondheid van deze tiener.
Als de ouders een jaar geleden nog onwetend waren, dan zijn ze het nu zeker niet meer. En toch hebben zij niet voor hun dochter gekozen, maar voor de roem.
De moeder van Greta heeft inmiddels een boek uitgegeven waarin ze bizarre beweringen doet over Greta. Citaat uit dit boek:
Greta gehört zu den wenigen, die unsere Kohlendioxide mit bloßem Auge erkennen können. Sie sieht, wie die Treibhausgase aus unseren Schornsteinen strömen, mit dem Wind in den Himmel steigen und die Atmosphäre in eine gigantische unsichtbare Müllhalde verwandeln. Sie ist das Kind, wir sind der Kaiser. Und wir sind alle nackt.
Vrij vertaald: Greta behoort tot de weinigen die CO2 met het blote oog kunnen waarnemen. Zij ziet hoe de broeikasgassen uit onze schoorstenen stromen, met de wind naar de hemel stijgen en de atmosfeer in een gigantische, onzichtbare stortplaats veranderen. Zij is het kind, wij zijn de keizer. En we hebben geen kleren aan.
Je kwetsbare dochter tot zieneres verklaren en haar bovennatuurlijke gaven toedichten. Je moet maar durven in deze omstandigheden. Overigens heeft de moeder van Greta deze claim later ingetrokken, het was allemaal niet zo letterlijk bedoeld geweest…
Blijft staan dat de familie lekker mee surft op de roem van het meisje – er zelfs geld aan verdient – en blijkbaar niets doet om haar terug te brengen naar de realiteit. Een realiteit waarin echt geen sprake is van een onafwendbare ondergang van deze wereld.
Intussen maken activisten wereldwijd dankbaar gebruik van deze hype. Een kind als profeet heeft namelijk zoveel voordelen.
Om te beginnen is ze per definitie onschuldig en dus onverdacht. Kinderen spreken de waarheid, zeggen de activisten. Greta is nog te jong om stiekem andere belangen te hebben; zij is nog zuiver en oprecht.
Of anderen spreken door haar mond, komt dan natuurlijk niet aan de orde.
Een ander voordeel is dat iedereen die haar aanvalt, meteen een schoft is. Kan je wel? Tegen een kind? Je mag het niet oneens zijn met Greta, want dan ben je gemeen. Zo simpel is het.
Kritiek op de boodschap is meteen een aanval op een onschuldig kind.
Tegelijkertijd kan Greta extreme dingen zeggen zonder dat ze erop afgerekend mag worden. Roepen dat ‘de regels’ niet meer gelden? Zeggen dat we aan de vooravond van een massa-uitsterving staan? Ach, dat zegt ze in haar kinderlijke bevlogenheid, doe toch niet zo moeilijk!
Terwijl we haar natuurlijk heel letterlijk moeten nemen als ze roept dat wij – volwassenen – de schuld van alles zijn.
Een kind als profeet biedt eindeloze mogelijkheden. Helaas blijven voor het kind in kwestie niet veel mogelijkheden over.
De toespraak die Greta voor de VN hield, was hartverscheurend om te zien.
Hier stond een kind op de rand van de afgrond. Een wanhopig, woedend kind dat machteloos schreeuwde tegen volwassenen die in haar ogen gewetenloze schurken zijn die alles kapot zullen maken.
Hier stond een misbruikt meisje dat gehersenspoeld is door een gewetenloze sekte die haar zal uitzuigen tot ze tenslotte totaal in zal storten.
Onder de velen die dit misbruik toejuichen, zijn vermoedelijk ook mensen die geen benul hebben van wat Asperger betekent, en die dus ook niet zo snel de verschijnselen herkennen die nu bij Greta zichtbaar zijn.
Toch zouden ook zij zo langzamerhand wakker moeten worden. Iedereen die werkelijk naar deze toespraak heeft gekeken, zou toch moeten zien hoe bang dit meisje is. Veel banger dan in december vorig jaar toen ze een van haar eerste toespraken hield, een TED-talk.
Greta is aan het bezwijken onder de ondraaglijke last van haar obsessie.
Ik weet niet of Greta nog te redden is. Ik ben bang dat het voor dit meisje te laat is.
Ik zou willen dat ik iets voor haar kon doen, maar we staan machteloos.
Toch zou ik iedereen op willen roepen tot mededogen met dit kind.
Vergelijk haar niet met de Hitlerjugend; post geen foto’s van haar naast foto’s van de meisjes van toen. Scheld haar niet uit, geef haar niet de schuld van deze afschuwelijke vertoning.
Ze is inderdaad nog een kind; een misbruikt en wanhopig kind.
En aan alle klimaatactivisten zou ik willen vragen:
Gebruik geen kinderen om je doelen te bereiken.
Voer zelf je acties, en bescherm de kinderen die actie willen voeren. Zet ze niet in als schild en al helemaal niet als profeet.
Voer vooral actie voor bewustwording, voor maatregelen, zelfs voor een totalitaire dictatuur als je in de bizarre waan verkeert dat dit nodig zou zijn.
Maar STOP met het toejuichen van dit kindermisbruik.
