De politie is in de laatste jaren gestuit op vele tientallen, uiterst professionele en soms zeer grote omkat- en stripfabrieken voor auto’s. In de fabrieken worden gestolen auto’s razendsnel uit elkaar gehaald en de onderdelen via verschillende kanalen verkocht. Ook krijgen gestolen wagens een nieuwe identiteit. Onderzoekers waarschuwen voor het fenomeen en voor een gebrek aan expertise en aandacht bij de politie.
Dat blijkt uit het rapport Strip- en omkatfabrieken van het onderzoeksbureau Bureau Beke. Gestolen auto’s spelen een steeds voornamere rol in de zware criminaliteit. Ze worden niet alleen verhandeld, maar worden ook gebruikt als voertuig bij liquidaties, overvallen en bij het vervoer van drugs, wapens en geld.
In de laatste dertig jaar is het aantal gestolen voertuigen meer dan gehalveerd, maar voor het eerst is er dit jaar een stijgende trend te zien. In de eerste vier maanden van 2022 werden 1954 personenwagens gestolen. Een jaar terug waren dat er in dezelfde periode nog 1638. „Het zijn cijfers waaraan we niet meer gewend zijn. Want we spreken hier over een stijging van bijna twintig procent en dat baart ons zorgen”, zegt André Bouwman van het Landelijk Intelligence- en expertisecentrum Voertuigcriminaliteit.
In het rapport van Bureau Beke staat dat de diefstal van auto’s en het verkopen van de onderdelen of het omkatten van wagens, sterk geprofessionaliseerd is. De onderzoekers wijzen op de ruim zestig omkat- en stripfabrieken voor auto’s die in de laatste zes jaar zijn ontdekt in Nederland. ’Auto’s die in georganiseerd verband worden gestolen, veranderen soms in een paar uur tijd in losse onderdelen of van identiteit, waarna de onderdelen of de auto’s vervolgens weer in de ’bovenwereld’ terechtkomen’, zo staat in het rapport. Landen waar op bestelling geroofde voertuigen worden afgezet, zijn vooral landen in Midden- en Oost-Europa, de Baltische Staten en Afrikaanse landen.
Zo werd een in Nederland gestolen Lamborghini binnen enkele uren na diefstal op een boot in Antwerpen geladen om vervolgens korte tijd later met valse papieren te worden verkocht in Dubai. ’Ondanks dat de verzekeringsmaatschappij het bewuste voertuig wist te traceren, stond ze machteloos om het voertuig terug te krijgen’, valt te lezen in het rapport.
De omkat- en stripfabrieken worden vooral in kleinere dorpen in Brabant en Gelderland aangetroffen en zitten vooral in loodsen, garagebedrijven en garageboxen. Bij het omkatten krijgen gestolen auto’s een nieuwe identiteit middels bijvoorbeeld valse papieren. Het komt voor dat mensen bij een garagebedrijf nietsvermoedend een op het eerste gezicht prima wagen kopen, die echter is opgebouwd uit onderdelen van een schadewagen en gestolen onderdelen. Dat kan voor levensgevaarlijke situaties zorgen. Vrijwel alle onderdelen worden doorverkocht: van stoelen, velgen en airbags tot uitlaten en spatborden.
De daders zijn onder te verdelen in twee groepen. Er zijn kleinere, hoofdzakelijk autochtone groepen die de auto’s stelen, demonteren en de verkoop doen, en er zijn grote organisaties van soms tientallen personen die werken met een celstructuur en die vanuit het buitenland worden aangestuurd.
Aan het begin van deze eeuw is de Europese Unie uitgebreid met een groot aantal nieuwe lidstaten: Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Bulgarije en Roemenië. ’Deze uitbreiding zorgde enerzijds voor kansen, bijvoorbeeld met betrekking tot arbeidsmigratie, maar anderzijds ook voor risico’s. De criminele dadergroepen uit deze landen die zich richten op onder andere voertuigcriminaliteit, konden namelijk vrij door Europa gaan reizen en daarmee hun criminele activiteiten verrijken.’
De buitenlandse groeperingen zijn op de hoogte van de lage pakkans en strafmaat in Nederland, zien de onderzoekers van Beke. ’Het beeld van Nederland als rijk land waar men snel en relatief eenvoudig op illegale wijze geld kan verdienen, zorgt er dan ook voor dat Nederland als een aantrekkelijk werkterrein wordt gezien.’
Uit het onderzoek van Bureau Beke komt naar voren dat er een geringe prioriteit is bij de Nederlandse opsporing voor de georganiseerde roof en voor de omkatfabrieken. Dat en de relatief lage strafmaat bevorderen dit gedrag in de optiek van praktijkdeskundigen.
Het Openbaar Ministerie erkent dat er te weinig kennis en expertise is. Zo stuitten de onderzoekers van Beke op een gebrek aan goed cijfermateriaal bij de politie omtrent het aantal strip- en omkatfabrieken. Het huidige onderzoek is dan ook een verkennend onderzoek, laat het bureau weten. Het is wat betreft de aanpak echt ’vijf voor twaalf’, zo waarschuwen de onderzoekers.
Lang leve de EU
