Voorstel IMF:
’Eigen woning naar spaarbox om huizenmarkt weer vlot te trekken’
Om de huizenmarkt weer vlot te trekken, moet de eigen woning voortaan in box 3 vallen. Dat heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voorgesteld. Die maatregel zou gunstig uitpakken voor jongere woningbezitters. Maar voor wie een flinke overwaarde heeft, kan de maatregel tot wel duizenden euro’s kosten.
De aanbevelingen voor de woningmarkt zijn onderdeel van een jaarlijkse rapport dat het IMF maakt over Nederland. Zo’n rapport stelt het IMF voor alle landen die lid zijn op. Naast het overhevelen van de eigen woning en de hypotheek naar box 3, moet er wat het IMF betreft ook wat worden gedaan aan het huizenaanbod: meer bouwen en minder verstikkende regels over waar die huizen komen te staan.
Het IMF-advies is niet nieuw. Ook in ons land is dat geluid langer te horen, in 2015 opperde het Centraal Planbureau (CPB) dit idee al. Recent gesteund door De Nederlandsche Bank (DNB), enkele politieke partijen en fiscale experts, zij het allemaal met verschillende motieven; terugdringen van ongelijkheid, minder complexe belastingregels of om de gekte op de woningmarkt te bedaren en in de hand te houden.
Om met dat laatste te beginnen kan de verhuizing van de eigen woning van box 1 naar box 3, ook het einde betekenen van de hypotheekrenteaftrek. De woningmarkt wordt dan niet meer gestuurd op spotgoedkope leningen. Volgens berekeningen van het CPB uit 2020 zou, mits aan nog een aantal andere voorwaarden voldaan, de huizenprijzen met 11% kunnen dalen als de eigen woning in box 3 wordt belast.
Van de overheveling zouden jongere generaties en lagere inkomens het meest kunnen profiteren. Niet alleen vanwege de lagere huizenprijzen, omdat zij vaak nog geen overwaarde hebben opgebouwd betalen zij in box 3 daarom niet of nauwelijks belasting. De relatief hoge woonlasten voor deze groep zullen hiermee lager worden.
Voor wie al overwaarde op zijn huis heeft, pakt box 3 een stuk minder gunstig uit. Het verschil in belasting, uitgaande van de vrijstelling van €50.650 vanaf 2022, loopt dan op van enkele tientjes naar mogelijk enkele duizenden euro’s.
Om te voorkomen dat huizenbezitters op die manier opdraaien voor prijsstijgingen waar ze zelf maar weinig aan kunnen doen, moet de invoering van de maatregel over vele jaren worden uitgesmeerd, stelt het IMF. „Bovendien moet de hypotheek ook naar box 3 worden verplaatst, en dat zou de belastingdruk in de meeste gevallen weer verlagen.”
Los van de fiscale effecten, zou het op zijn minst een fiscale vereenvoudiging kunnen zijn, al zet Charlie Bruijsten belastingexpert bij EY wel een aantal kanttekeningen. „Er zal veel discussie gevoerd worden over wat de heffingsgrondslag voor de eigen woning in box 3 gaat worden. Voor welke waarde wordt de woning in aanmerking genomen? Als er straks in box 3 mogelijk over werkelijk gemaakt rendementen belasting wordt geheven, in plaats van over de huidige fictieve, hoe bereken je dan dat werkelijke rendement over je eigen woning?”
Het zijn volgens Bruijsten maar enkele vragen waarvan de antwoorden de hele fiscale operatie voor de eigen woning weer net zo complex kunnen maken als dat nu al het geval is. Bruijsten: „Ik kan mij ook voorstellen dat het eigen woningforfait mee verhuist naar box 3. Behalve het tarief verandert er dan eigenlijk niet zo veel. Vooral niet als er allerlei maatregelen komen om de renteaftrek te beperken.”
Voor de schatkist is de eigen woning in box 3 in ieder geval een interessante exercitie. Een schatting van RaboResearch leert dat Belastingdienst ineens belasting kan gaan heffen over €735 miljard aan extra vermogen.
Behalve de huizenmarkt, vindt het IMF dat Nederland ook meer moet doen om de klimaatdoelen te halen. De uitstoot van de agrarische sector moet aangepakt en er kunnen meer heffingen op de uitstoot van CO2 ingesteld worden. Ook de doorgeschoten flexibilisering van de arbeidsmarkt moet aangepakt, en er moet haast gemaakt worden met de hervorming van het pensioenstelsel.
