Lotus Elise/Exige/Europa tuning

Van keiharde Radicals tot zachte ronde Aston Martins, dit is het forum voor Engelse automobielen.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Lotus Elise/Exige/Europa tuning

Bericht door GTRene » 25 aug 2007, 04:42

Wat is er nodig om een goede Lotus Elise 111R die er vanaf 2004 zijn met standaard iets van 192pk te tunen naar minimaal 360pk moet je daarvoor de internals ook veranderen? heb wel eens gehoord dat ie 300pk hebben kan, dus neem aan dat als je 360pk<>420pk wilt hebben that means andere inwendige delen?

Iemand bekend met de Toyota, en nee geen Honda, de Toyota is ook een leuk blokkie en zit al zoals ie hoort dus uitgaande van dat toyota blok standaard wat moet je veranderen en wat gaat dat kosten all in en minimaal 360pk!!

Vraag me niet waarvoor, of kom niet aan met 200pk is ook genoeg het gaat om de bochten oid, boeiend...ik zou en bochten en de lange rechte stukken mee willen komen :lol: en niet alleen hard door de bocht als het ook nog eens hard op het daaropvolgende rechte stuk kan ik hou van wat over hebben :twisted:

Wil dus vast info sparen en adressen en weten wat er bij komt kijken enzo, tips and tricks 8) alle info welkom.

Dit heb ik op het oog als uitgangs-punt...hoeft alleen nog een hardtop bij in kleur 8) damn wat leuk als je daar 360+ in hebt :idea:

[IMG:640:482]http://img178.imageshack.us/img178/2788 ... 11rku6.jpg[/img]

Om een idee te geven hoe ver je kan gaan, hier een wel bekend Lotus Elise filmpje met een 500pk 2 gsxr1000 engines turboed 10.6 on quarter mile :shock:

http://video.google.com/videoplay?docid" onclick="window.open(this.href);return false; ... 6793220543

en hier een 400pk forcedfed tuned toyota:

http://www.supercarnews.net/lotus-video" onclick="window.open(this.href);return false; ... e-rpm.html

Ik heb al wel 1 die een 380pk set aanbied, maar geen prijs, wel een uitgebreide set :shock:

http://forcedfed.com/elise/turbokits/forcedfed380.html" onclick="window.open(this.href);return false;
Laatst gewijzigd door GTRene op 31 dec 2008, 13:23, 1 keer totaal gewijzigd.

Gebruikersavatar
Hans R
Berichten: 5236
Lid geworden op: 27 sep 2006, 12:12
Auto: Jeep Rubicon
Locatie: Paradijs

Bericht door Hans R » 25 aug 2007, 07:17

Je kon er zeker niet van slapen, Rene :lol:
zie tijd post: Geplaatst: Za Aug 25, 2007 4:42 Onderwerp: Lotus Elise 111R vanaf 2004 tunen naar 360 + pk's

Bruut ding.. ik denk dat je handen al vol heb met zo'n Elise en 220pk!!

Gebruikersavatar
Michel P
Berichten: 12572
Lid geworden op: 01 feb 2006, 13:37

Bericht door Michel P » 25 aug 2007, 08:30

Hans GP1630 schreef:Je kon er zeker niet van slapen, Rene :lol:
zie tijd post: Geplaatst: Za Aug 25, 2007 4:42 Onderwerp: Lotus Elise 111R vanaf 2004 tunen naar 360 + pk's

Bruut ding.. ik denk dat je handen al vol heb met zo'n Elise en 220pk!!
Hij kwam uit de shoarmazaak, en stapte in zijn shoarma janker, en dacht toen, een Lotus heeft wel stijl. Schopte zijn PC aan begon te dagdromen.

Ik had gisteren met Peter ook even zo'n ziek makende sessie met UK meuk, door uber filmpjes van YT te bekijken.

Goed bezig Rene!

Michel

Gebruikersavatar
Wim te Riet
Berichten: 1628
Lid geworden op: 21 feb 2007, 22:04
Auto: Saab 9-3
Locatie: Winterswijk
Contacteer:

Bericht door Wim te Riet » 25 aug 2007, 08:43

Dat zijn leuke plannen René!
Ik heb verder geen idee wat er nodig is. Maar ik denk aan een turbo, verlaging van de compressie, andere zuigers, bewerkte kop met grotere kleppen, ander in- en uitlaatspruitstuk, geherprogrammeerde ECU...
Ingrijpend! :)

Gebruikersavatar
Maik
Berichten: 3435
Lid geworden op: 27 jun 2006, 20:51
Locatie: Zuid-Holland

Bericht door Maik » 25 aug 2007, 09:51

Behoorlijk ingrijpend ja.
Het gaat betekenen dat je 200pk per liter uit dat blokje moet gaan peuteren en dat is een behoorlijke uitdaging, vooral omdat het een licht en dus relatief zwak blok is als je met zulke drukken moet gaan werken.
Je voelt hem misschien al aankomen :lol: maar je kan dan beter de speedster turbo kopen, daar kan je zo setjes voor kopen om aan 360pk+ te komen, en dat blok is redelijk sterk.
De auto is wel wat zwaarder, en dat komt vooral door het motorblok en de bak.

Gebruikersavatar
RobS
Berichten: 3560
Lid geworden op: 01 feb 2007, 22:11
Locatie: Brabant

Bericht door RobS » 25 aug 2007, 09:57

Ik denk niet dat je dat gaat redden zonder er een hele grote bak met geld tegenaan te gooien. Je bent goedkoper uit als je gaat swappen. Ik zou naar een supercharged K20a gaan kijken of als je wat minder om bochtgedrag geeft zou je een 20VT kunnen overwegen. Ga ook eens hier lezen:

http://forums.seloc.org/index.php

Online
Gebruikersavatar
Fabian
Berichten: 7014
Lid geworden op: 12 mar 2006, 21:46
Locatie: Breda,E89 Z4 2.3,E34 M5 3.8
Contacteer:

Bericht door Fabian » 25 aug 2007, 10:07

hmmm, de onze liep de kop al kapot met 60K kilomoter...standaard.

Gebruikersavatar
RobS
Berichten: 3560
Lid geworden op: 01 feb 2007, 22:11
Locatie: Brabant

Bericht door RobS » 25 aug 2007, 10:09

Fabian schreef:hmmm, de onze liep de kop al kapot met 60K kilomoter...standaard.
Kun je nagaan, met 360pk heb je een rijdende tijdbom ;)

Gebruikersavatar
SteV6
Berichten: 3184
Lid geworden op: 06 aug 2006, 19:26
Locatie: Golf V R32, Leon V6, Speedster, Twente

Bericht door SteV6 » 25 aug 2007, 10:42

Uhh René,

Je bent toch bij Jans wezen kijken voor die 360+pk Speedster?! Waarom denk je dat een Elise met zoveel vermogen wel aan je verwachtingen gaat voldoen?

Nog even los van hoe je 360pk gaat krijgen uit het 1.8 blokje zul je toch aan een sperdiff, tractiecontrole, extra koeling, onderstel, banden, remmen enz enz moeten werken.

En rekenen op een prijskaartje van tussen de 18.000 en 25.000 aan kosten + de aanschaf van de Elise.

SteV6

BBVW
Berichten: 527
Lid geworden op: 17 apr 2007, 19:11
Auto: Z3 2.8, 330i Touring, Leon
Locatie: Mijnsheerenland

Bericht door BBVW » 25 aug 2007, 10:52

zou de 2.0 TFSI van VW erin passen?

indobesar
Berichten: 9976
Lid geworden op: 12 okt 2006, 14:19
Auto: M3P, 130i
Locatie: Spaceship in silence
Contacteer:

Bericht door indobesar » 25 aug 2007, 11:56

Supercharged CTR blokje lijkt me idd de betere keus. Succes met het zoeken naar een schade Ariel ;) :lol:

Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Bericht door GTRene » 25 aug 2007, 12:12

SteV6 schreef:Uhh René,

Je bent toch bij Jans wezen kijken voor die 360+pk Speedster?! Waarom denk je dat een Elise met zoveel vermogen wel aan je verwachtingen gaat voldoen?

Nog even los van hoe je 360pk gaat krijgen uit het 1.8 blokje zul je toch aan een sperdiff, tractiecontrole, extra koeling, onderstel, banden, remmen enz enz moeten werken.

En rekenen op een prijskaartje van tussen de 18.000 en 25.000 aan kosten + de aanschaf van de Elise.

SteV6
Klopt en met die speedster heb ik ook een stuk gereden, en heb zelf ook een speedster turbo standaard gehad(zwarte) maar een speedster voldoet niet, in de turbo althans zit een ander stuurhuis in als in de Elise, een Elise stuurt fijner de Turbo speedster moet je een beetje uit het midden trekken als je naar links of rechts wil, dus door een soort drempeltje lijkt het, heel iritant en die van Jans was nog erger, verder schakelt een Elise beter en voelt de algehele sfeer veel beter aan, vooral de 111R en bv de speedster turbo, ga ze maar eens naast elkaar zetten en rijden, de 111R zeg je oke kan ik een tijd mee leven maar de speedster is gewoon anders? het dash van de 111R is gewoon ook mooier(warmer) en de turbo lijkt een grotere draaicirkel te hebben dan een Elise...mijn ervaringen althans, heb verschillende Elise's en een Exige gereden en de 111R komt er als beste uit...

Ik was inderdaad wat later thuis :lol: was uitgeweest en kon niet goed ontspannen dus ff hardop dromen over wat afleiding auto's, day to day is een Elise niet echt een allrounder maar wil een keer een ligt kanon kopen/maken en een tijd voelen hoe dat is, de speedster hield ik een maand vol, denk met de Elise 111R met tuning 6 maand :roll: ofzo (ben natuurlijk wel wat verwend met "luxe" in verhouding tot dat soort auto's)

Maar als ik zoiets doe moet toch eerst de Hartge zijn verkocht maar ben vast info aan het verzamelen en de Elise laat me nog steeds niet los en is bovendien een fijnere track tijger en als je hard rijd voelt dat ook erg hard en dus ook veiliger voor je rijbewijs :wink:

Een ander blok erin kieperen vind ik gewoon zonde van de 111R als pakket die is als basis mooi...en als de motor goed is jammer geld? dat kan altijd nog als die het niet zolang volhoud :wink: maar die audi blokjes kun je inderdaad tot grote hoogte tunen...

Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Bericht door GTRene » 25 aug 2007, 12:33

Maik schreef:Behoorlijk ingrijpend ja.
Het gaat betekenen dat je 200pk per liter uit dat blokje moet gaan peuteren en dat is een behoorlijke uitdaging, vooral omdat het een licht en dus relatief zwak blok is als je met zulke drukken moet gaan werken.
Je voelt hem misschien al aankomen :lol: maar je kan dan beter de speedster turbo kopen, daar kan je zo setjes voor kopen om aan 360pk+ te komen, en dat blok is redelijk sterk.
De auto is wel wat zwaarder, en dat komt vooral door het motorblok en de bak.
Klopt mooie setjes en als ik de prijs zo zie niet duur voor de power die je krijgt 8)

Even door zappen naar opel speedster 200pk en je komt erop daar gaan vermogens zelfs tot 550pk :shock: :wink:

http://www.vmax.de/html/frame-haupt.html

Gebruikersavatar
RobS
Berichten: 3560
Lid geworden op: 01 feb 2007, 22:11
Locatie: Brabant

Bericht door RobS » 25 aug 2007, 12:35

De Audi blokjes zijn een stukje zwaarder dan het CTR of Toyotablok, zou mijn keuze dus niet zijn. Als je toch gaat swappen neem je uiteraard gewoon een Elise met K-series blokje, is anders zonde van het Toyotablok.

Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Bericht door GTRene » 25 aug 2007, 12:50

Mex schreef:De Audi blokjes zijn een stukje zwaarder dan het CTR of Toyotablok, zou mijn keuze dus niet zijn. Als je toch gaat swappen neem je uiteraard gewoon een Elise met K-series blokje, is anders zonde van het Toyotablok.
Ja inderdaad, lijkt me ook en dat zou ik niet snel doen.

Als je zoveel vermogen eruit wil peuteren uit die standaard 111R Elise, zou die "mooie"6-bak wat daar ook al mooi opzit dat wel aankunnen? ze zeggen dat de motor de 300pk aan zou kunnen(als je een beetje oppast) maar stel je past alles aan zuigers/drijfstangen e.d. en kop enzo zou die 6-bak en assen het aan kunnen als je niet continu vol blaast maar gewoon af en toe zo'n beestje uitlaat? of moet je dan zoveel aanpakken dat je ook nog eens aandrijfassen en versnellingbak enz moet aanpakken? dat zou ik wel te ingrijpend vinden voor de 111R.

Gebruikersavatar
Maik
Berichten: 3435
Lid geworden op: 27 jun 2006, 20:51
Locatie: Zuid-Holland

Bericht door Maik » 25 aug 2007, 14:20

Rene, een speedster/elise is heel erg gevoelig voor de uitlijning. Ik denk dat de speedsters die jij reed alle 2 toespoor op de vooras hadden staan (standaard uitlijning). Zet het eens op uitspoor en je hebt weer een totaal andere auto. De speedster/elise blijft een auto met een hoog "hobby" gehalte, die je echt heel goed naar je eigen hand kan zetten met kleine aanpassingen.
En een 2004 elise kan je echt wel naar de 360pk krijgen. Alleen denk ik dat je onder de streep minimaal 55000 euro kwijt bent. Een speedster met die specs heb je voor 40000 euro op de stoep staan schat ik...

Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Bericht door GTRene » 25 aug 2007, 15:12

denk dat je wel ongeveer goed zit daarmee Maik, bijna een ongeloofelijk verschil in de prijzen voor een opgeleukte Elise of een Speedster... snap ik niet echt want beide zijn bijna gelijk, de 1 heet Opel en de ander Lotus echter beide op dezelfde band gemaakt ook nog eens.
De Speedster van Jans was echt een leuke prijs, mocht weg voor 25.000,- als ik me dat nog goed kon herrinneren en dan had je 390pk met eventueel een extra boost naar iets meer mocht je dat willen, en moet zeggen dat ding kreeg het "makkelijk" op de weg dat vond ik wel een verrassing.
Ik weet echter niet of het met uitlijnen verholpen kan worden dat verschil met de Elise qua sturen, natuurlijk kun je er wel wat mee, maar het was meer dat je vanuit de midden positie wat kracht moest zetten om hem iets naar links of rechts te krijgen, eenmaal erdoor(weerstand?) deed ie weer goed en dat was in die andere turbo ook zo...in al de Elise's Exige die ik gereden heb was dat niet zo, dat voelde meteen goed, nu weet ik niet hoe die 2.2 stuurt en of ze daar hetzelfde stuurhuis e.d. voor gebruiken?? het zijn in elk geval wel veel meer gooi en smijt autootjes die het op een circuit natuurlijk erg goed doen! mooi spul.

Gebruikersavatar
SteV6
Berichten: 3184
Lid geworden op: 06 aug 2006, 19:26
Locatie: Golf V R32, Leon V6, Speedster, Twente

Bericht door SteV6 » 25 aug 2007, 16:11

Zoals Maik al schreef is het stuurgevoel en stuurkarakter van de Speedster heel erg afhankelijk van de uitlijning. Daarnaast schijnt ook de preload in het stuurhuis per Speedster te verschillen. En ook dat heeft invloed op het stuurgevoel.

En een ritje in een 2.2 is eenvoudig te regelen hoor. We wonen ongeveer 15 kilometer van elkaar vandaan ...

SteV6

Gebruikersavatar
Maik
Berichten: 3435
Lid geworden op: 27 jun 2006, 20:51
Locatie: Zuid-Holland

Bericht door Maik » 25 aug 2007, 22:18

Ik heb nog even gecheckt en wat blijkt: het stuurhuis van de speedster is hetzelfde als die van de elise. Als je hem op uitspoor zet dan wordt ook juist het allereerste instuurgevoel beinvloed, hij wordt dan een stuk zenuwachtiger en dat is denk ik precies wat je bedoelt.
Ook het draaicirkel verhaal snap ik niet helemaal goed eigenlijk. Die vind ik juist behoorlijk klein. Volgens mij heb jij alleen in gare speedsters gereden Rene :wink:

Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Bericht door GTRene » 25 aug 2007, 22:40

Maik schreef:Ik heb nog even gecheckt en wat blijkt: het stuurhuis van de speedster is hetzelfde als die van de elise. Als je hem op uitspoor zet dan wordt ook juist het allereerste instuurgevoel beinvloed, hij wordt dan een stuk zenuwachtiger en dat is denk ik precies wat je bedoelt.
Ook het draaicirkel verhaal snap ik niet helemaal goed eigenlijk. Die vind ik juist behoorlijk klein. Volgens mij heb jij alleen in gare speedsters gereden Rene :wink:
Ik weet het niet , wel toevallig die 2 speedsters turbo met dezelfde problemen...en Jans z'n speedster ik veel aan uitgegeven...en mijn speedster turbo was een paar maand oud...en in een Elise nooit dit gehad, maar kan dat opel een hele andere uitlijning hanteert, ben benieuwd naar de onderdeel nummers van de 2.2, de turbo en de 111R Elise of die hetzelfde zijn...ik heb die gegevens niet....maar kan :roll:

Ik heb de garage aan de weg, normaal met de Z3 M coupe of andere auto's 1 maal steken en achteruit de garage in, bij de speedster 2x steken! en dat had ik niet verwacht en lag/ligt niet aan mijn stuurkunsten :lol: daar baalde ik van in mijn situatie want als er dan een andere auto aankomt in dat straatje pfff had ik het druk met insteken van de auto in de garage. :lol:

Een elise heb ik nooit in mijn garage gehad dus weet niet of die met hetzelfde probleem zou zitten, tenminste voor in die straat en garage "probleem" dan...

Gebruikersavatar
RobS
Berichten: 3560
Lid geworden op: 01 feb 2007, 22:11
Locatie: Brabant

Bericht door RobS » 26 aug 2007, 09:13

GTRene schreef:
Maik schreef: Een elise heb ik nooit in mijn garage gehad dus weet niet of die met hetzelfde probleem zou zitten, tenminste voor in die straat en garage "probleem" dan...
De Elise heeft dit 'probleem' ook.

Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Bericht door GTRene » 26 aug 2007, 11:24

Mex schreef:
GTRene schreef: Een elise heb ik nooit in mijn garage gehad dus weet niet of die met hetzelfde probleem zou zitten, tenminste voor in die straat en garage "probleem" dan...
De Elise heeft dit 'probleem' ook.
Ow? hm...das balen! hoe komt dat eigenlijk, de draaicirkel schijnt 11.8 meter te zijn van een Elise, op zich gaat dat nog, alhoewel..een Z3 M coupe heeft een draaicirkel van maar 10.4 meter zou het hem dan net daar aan liggen? dat ze de Elise en Speedster maar een kleine wiel uitslag stand geven? dat moet het dan bijna zijn...zijn ze bang dat de wielen in de kasten aanlopen ofzo...en of kun je dat iets bijstellen zodat hij toch wat verder in zou kunnen draaien?

Gebruikersavatar
Maik
Berichten: 3435
Lid geworden op: 27 jun 2006, 20:51
Locatie: Zuid-Holland

Bericht door Maik » 26 aug 2007, 11:58

Nee, dat kan je niet veranderen. Lotus heeft gekozen om het chassis daar relatief breed te houden, wat de torsiestijfheid van het chassis ten goede komt. Met de standaard 175 banden zou je wel ietsje meer stuuruitslag kunnen halen, maar veel zal het niet zijn. Maar je moet toch eigenlijk gelijk bredere banden voor monteren als je wat minder onderstuur wilt hebben.... Maar de aanslagen van de wielen zit in het stuurhuis zelf, dus daar kan je toch niets aan veranderen als je het mij vraagt.

Gebruikersavatar
GTRene
Berichten: 54882
Lid geworden op: 01 mar 2007, 19:06

Bericht door GTRene » 26 aug 2007, 12:28

bredere banden voor zou ook mijn keus zijn maar hoeveel ruimte is er in de wielkasten, je zegt al hij is daar breed dus qua instuur uitslag kun je daar erg weinig anders loopt ie aan? of zit daar nog iets speling? maarja met wat bredere banden slinkt dat snel lijkt me, of je zou spacers of wielen met een andere ofset moeten gebruiken en een ander stuurhuis?
van welk type auto komt dat stuurhuis...ben benieuwd namelijk of die auto ook 11.8 meter nodig heeft en niet in de 10 regionen wat ik prettiger vind, maar als het niet anders kan dan houd dat op en kan/moet ik me er bij neerleggen dat als ik een Lotus Elise ooit koop ik dat "probleempje" houd in mijn situatie.

Er zijn wel wat verschillen in draaicirkels? en in het aantal slagen van ronddraaien lock to lock...

Steering Rack
The standard Elise steering rack is a rigidly mounted rack and pinion rack with 2.8 turns lock to lock. The steering rack on the S1 and S2 is a modified motorsport rack normally used in a number of single seat racing cars. The modifications include a new casting which extends one side of the rack housing, to make the rack handed rather than centre take off. The rack gear itself is also longer.
When Lotus first developed the Elise they used an 8 tooth steering rack pinion, which reportedly was preferred by the more enthusiastic drivers on the design and development team. However, there was always some debate as to whether the steering was too quick for the average Elise driver, and under pressure from senior management, the pinion was changed for a 7 tooth just prior to the car's introduction. Raceline sell the quicker racks/pinions, with 2.45 turns lock-to-lock.

Lots of owners have have problems with the rubber gaitors failing, resulting in prematurely worn steering racks. There have even been a few cases of catastrophic failure. The steering rack is generally prone to wear and can result in slack in the steering system. Reconditioned racks are the favoured replacement due to cost.

Lowered ride heights will require the steering rack to be repositioned (higher) by removing the rack fixings from the front of the footwells, drilling out the pop rivets retaining the standard (5 notch) rack height setting plates, and fitting new (10 notch) plates (part no. A111H0021F). The rack fixings should be refitted using a suitable thread locking compound, and torque tighten the M8 bolts to 27nm, and the M10 bolts to 45nm.

--------------------------------------------------------------------------------


The S2 steering system is interchangeable with the S1 but the S2 rack features a number of quality improvements in the production process. These changes are not visible and the rack has the same Lotus part number.

--------------------------------------------------------------------------------
Steering is unassisted at 2.67 turns lock-to-lock for a turning circle of l0m (33ft); naturally, the steering gear is rack and pinion- To improve self-centring - which is reduced by the lower weight on the Elise's front wheels - castor has increased from 1 degree on the Elan to 4.25 degrees, rub radials (the distance between the centre of the tyre contact patch and where the steering axis rneets the ground) was ñ3mm on the Elan, a negative value chosen for optimum stability. In the Elise the offset l0.5mm positive, which promises improved steering feel. Anti-dive geometry is not used at the front, but both anti-dive and anti-squat are applied at the rear. The Elise is the first Lotus since versions of the Esprit to be supplied with Pirelli tyres as the factory fitment. 185/55R15 PZeros on 5.5xl5in rims at the front and 205/50916 PZeros on 7x16in rims at the rear: This is also the first Lotus in some time to use an "off-the-shelf" tyre rather than one developed specifically for the car. The differential in front and rear tyre widths goes some way to ensuring a table understeering handling balance, helped by -1.75 degrees static camber on the rear wheels and 45 per cent greater camber compensation in roll than at the front.
--------------------------------------------------------------------------------

Gebruikersavatar
Maik
Berichten: 3435
Lid geworden op: 27 jun 2006, 20:51
Locatie: Zuid-Holland

Bericht door Maik » 26 aug 2007, 17:01

Ik heb nu 205 banden op de vooras en heb nu geen ruimte meer over. In 1 van de wielkasten loopt een band soms heel even aan zelfs aan een slijtplekje te zien...
Ik heb al wielen met een kleinere offset, die dus al verder naar buiten komen.
Maargoed, het kan aan mij liggen hoor, maar een auto niet kopen omdat je 2 ipv 1 keer moet steken.... :?: :roll:

Plaats reactie

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 81 gasten